Bij het uitkiezen van kleding vormt onze huidskleur, de kleur van onze huid en ons haar ons eerste filter. Hiermee zetten we sommige kleuren buitenboord. Vandaag en in veel geschiedenissen was er vaak geen vrije keus in kleur. Bijvoorbeeld wanneer leiders en goden het voor het zeggen hebben.
In deze Things That Talk staan twee verhalen klaar waarin kleur geen keuze is en waarin de rol die leiders en goden daarin spelen zowel kruisen als overlappen. Beide verhalen hebben te maken met Suriname.
In de 17de en 18e eeuw, verhandelden Afrikaanse handelaren mensen voor blauwe, indigo stof. Voordat de stof in de handen van de handelaar belandde, had het al een hele reis afgelegd: van de dwangarbeiders in India tot aan de bedrukkers in Nederland. Terwijl deze luxe stoffen de schatkisten van enkele Afrikanen vulden, werden de slaven met het goedkoopste stukje Afrikaanse stof aan boord van het schip gestuurd. Er wordt wel gezegd dat geesten en goden tussen onze eigen huid en de tweede huid, de kleding, leven. De overlevenden namen aldus uit Afrika mee hun ervaringen, hun normen en waarden en hun geloof mee aan land; samen met de geesten die de oversteek niet overleefden.
Voor velen slaafgemaakten was blauwe stof de reden waarop ze op de plantages van Suriname terecht waren gekomen. Maar, eenmaal vrij of gevlucht, verwerd blauwe stof een ware leidraad in hoe kwaad van goed gescheiden wordt en hoe men onderdrukking het hoofd kan bieden. Naast de blauwe stoffen was er voor de afro-surinaamse bevolking enkel keuze uit wit en rood.
Het eerste verhaal is gemaakt door Leiden University College BA-student Hanne Berendse en gaat over het blind vertrouwen in blauwe stof en blauwsel. Het tweede verhaal gaat over hoe een kleur en een lap stof de geschiedenis van slavenhandel kan symboliseren.
hanne berendse & fresco sam-sin
Sarpusu en Blauwsel
Dit verhaal gaat over een stuk blauwe stof uit Suriname en een blokje blauwsel om je was weer mooi wit mee te krijgen. Niets bijzonders zou je denken. Maar, deze twee dingen zet men in om ziekte te verjagen, ongenode geesten te verdrijven en om de ziel te reinigen.
Ontdek meer over dit verhaal via Things That Talk
Kleed van Obiaman
Hoofdrol in dit verhaal is een rechthoekige, donkerblauwe doek. Het is opgenomen in de collectie van het Nationaal Museum van Wereldculturen, nadat het in 1962 de oversteek van Suriname naar Nederland maakte. We hebben geen informatie over de maker, de leeftijd, de symbolen en het precieze gebruik. Toch, voor de verteller hielp dit doek zijn wortels te herontdekken.
Ontdek meer over dit verhaal via Things That Talk